می توان گفت آمل پایتخت اساطیری است چون نبردهای فریدون آرش ضحاک کیخسرو و ... در زیر پای دیو سفید آمل انجام شده است.شهر آمل از روزگاران کهن همواره شهری آباد و پر رونق بوده است. سیمای این شهر باستانی، از لا به لای هزاره های مه گرفته ی تمدن های پیش آریایی در فلات ایران رخ نموده و پیشینه ی تاریخی آن با افسانه ها و اساطیر پرشکوه ایرانی در هم آمیخته است. نام آمل شانزده بار در شاهنامه ی سترگ فردوسی یاد شده است.فریدون، پادشاه اسطوره ای که اژدهاک ماردوش را درون چاهی در دماوندکوه آویخت، خود پرورش یافته ی دامان البرز بود و پژوهشگران، پایتخت او را حوالی آمل می دانند و امروز نیز باشندگان لاریجان، دشت خرمی در پای دماوند را تخت فریدون می خوانند.سال ها بعد، در عصر پادشاهی نواده ی وی، منوچهرشاه، سپاه توران از جیحون گذشت و سراسر شمال و شمال شرقی ایران را تصرف کرد، ولی به واسطه ی مقاومت دلاورانه ی ایرانیان، پشت دروازه های آمل زمین گیر شد و به موجب پیمان صلحی، آرش کمانگیر تیری از دماوندکوه در اطراف آمل تا فرارود در آسیای میانه رها کرد و جان داد و مرزهای ایران را باز تا آن سوی جیحون کران داد.
نگاه به شهر و آثار پیش
از اسلام
آمل یکی از کهنسالترین
شهرها است که و در دوره پیشدادیان و ساسانیان هم سکه های متعددی پیدا شده که مشخص
شده که آمل مرکز آن زمان بوده است،جنسف شاهیان که بعدر اشکانیان و اسکندر حکونت را
به دست گرفته بود،تازمان قباد ساسانی انوشیروان بر این مرکز حاکم بود،در دوره
شاهپور هم آمل مرکز بود و ماردها برای جنگ با روم ها در رکاب شاهپور
جنگیدند،و تا زمان وستیهم دائی خسرو پرویز او به سر طغیان برداشت،ونواحی آمل و
طبرستان را از او تبعیت کرد،خسرو پرویز اورا شکست داد و آمل را بسیار توسعه داد،و
پایتخت و اقامتگاه خود کرد،و بعدها ساسانیان به دست اعراب شکست خورده و سلسله
حکومتی آن ها از هم پاشید.از دوره قبل از اسلام، چیزی به جز بقایای شهر قدیم آمل
نمانده است.بیشتر آثار تاریخی بجا مانده در مربوط به دورهٔ اسلامی است.
وقایع
تلخ تاریخی
شهر آمل از تند بادهای حوادث روزگار
بی بهره نبوده و نشیب و فراز جهان را اعم از عوامل سیاسی و طبیعی بسیار دیده است
در باره شهرت آن هم مورخان اسلامی و غیر اسلامی بسیار می نویسند،آمل از جمله آسیب
پذیزترین شهرها بوده که دو بار به کلی به زیر آب رفت و چندین بار بر اثر تهاجمات و
زلزله به ویران تبدیل شد و دوباره آملی جدید بر روی آن نهاده شد.چندین بار در سال
های 1329 و 1208 بر اثر آتش سوزی آمل به کلی خراب شد و بعد ار پیگیری های حکام و
خان های محلی و هم دردی حاکمان جهان آمل دوباره مرمت شد.
